Wat zijn verzwaringsdekens?

Het concept van een verzwaringsdeken spreekt voor zich. Het zijn dekens gevuld met pellets – meestal gemaakt van glas of een kunststof zoals polyethyleen – en kunnen tot 12 KG wegen. 

Verzwaarde dekens geven het knusse gevoel van wakker worden onder een zwaar dekbed op een winterse dag. En er zit een wetenschappelijke theorie achter dit idee: druk uitoefenen op je huid stimuleert neurotransmitters zoals serotonine en melatonine die je hersenen kalmeren. Het is een principe dat diepe druk wordt genoemd.

Het zijn niet alleen consumenten die verzwaarde dekens gebruiken.

Ergotherapeuten gebruiken vaak verzwaarde dekens voor iets dat sensorische integratietherapie heet, waarbij kinderen die moeite hebben met het verwerken van hun zintuigen – een eigenschap die vaak in verband wordt gebracht met autisme – worden behandeld. Verzwaarde dekens stimuleren de tastzin van deze patiënten en helpen hun hersenen zich aan te passen. Men denkt dat dit hen kan helpen hun emoties beter onder controle te houden en hun geestelijke gezondheid te verbeteren.

Voordelen verzwaringsdekens

Wat zijn de voordelen van het gebruik van een verzwaard deken?

Diepe druk stimulatie gebruikt druk om het zenuwstelsel te ontspannen. Het modelleert de ervaring van vastgehouden of geknuffeld worden. 

• de perceptie van pijn te verlichten

• symptomen van angst te verminderen

• de slaapkwaliteit te verbeteren

• symptomen van depressie te verlichten

Verzwaringsdekens worden steeds meer gebruikt op plaatsen zoals psychiatrische afdelingen, waar ze worden gebruikt als alternatief voor andere, meer traditionele methoden of fysieke dwangmaatregelen.

Onderzoekers op het gebied van geestelijke gezondheid zeggen dat hun instellingen verzwaarde dekens hebben gebruikt als alternatief voor slaapmiddelen. “Meestal houden de patiënten met een hoger angstniveau van [een verzwaarde deken] en willen ze die gebruiken”.

Het is niet duidelijk wat het bewijs zegt

Er zijn veel anekdotes ten gunste van verzwaarde dekens, maar pas in de laatste tien jaar of zo zijn onderzoekers meer geïnteresseerd geraakt in het onderzoeken van hoe goed ze eigenlijk werken. Uit dat kleine maar groeiende aantal onderzoeken blijkt dat er aanwijzingen zijn dat ze inderdaad helpen om angst te verlichten.

Becklund en twee onderzoekers van de Saint Leo University in Florida onderzochten of verzwaarde dekens hielpen bij angst bij psychiatrische patiënten. Door te meten hoe hun patiënten reageerden op vragen over hun emotionele toestand, vonden de onderzoekers bewijs dat verzwaarde dekens een duidelijk kalmerend effect hadden.

“We lieten een aantal deelnemers in slaap vallen terwijl de deken op hen lag,” zegt Becklund. “We moesten ze wakker maken om ze de vragen te laten beantwoorden.”

Onderzoekers van het Karolinska Instituut in Zweden ontdekten dat verzwaarde dekens – zij het verzwaard met kettingen, die niet gebruikelijk zijn in commercieel verkrijgbare dekens – slapeloosheid verminderden bij patiënten in de geestelijke gezondheidszorg.

Maar ander onderzoek geeft meer vertroebelde resultaten. Een onderzoek uit 2013 in het Verenigd Koninkrijk, waarin werd onderzocht of verzwaarde dekens kinderen met autisme helpen beter te slapen, kon geen bewijs vinden dat verzwaarde dekens een positief effect hadden. En een onderzoek uit 2008 kon niet vaststellen of het de verzwaarde deken was of de eenvoudige handeling van het gaan liggen die psychologische voordelen had.

Kathryn Eron, Ashlie Watters en hun collega’s van Denver Health hebben ontdekt dat verzwaarde dekens helpen om angst te verminderen bij patiënten met een eetstoornis. Hun resultaten gaan nog door het peer-review proces, en ze hopen dat het ergens later dit jaar gepubliceerd zal worden.

Watters en Eron zouden graag meer onderzoeken doen, maar de financiering is er nog niet. Dat gezegd hebbende, zegt Eron dat hun werk al veel belangstelling heeft gewekt. “Veel wetenschappers van over de hele wereld hebben contact met ons opgenomen.” Ze denkt dat het komt omdat verzwaarde dekens veel toegankelijker zijn voor patiënten dan sommige van de alternatieven.

Wetenschappelijk onderzoek naar verzwaringsdekens

Naast het bestaande onderzoek, zijn er een aantal recente veelbelovende studies die nog meer bewijs leveren dat verzwaarde dekens verlichting kunnen bieden bij lichamelijke pijn of symptomen van andere aandoeningen.

Een studie uit 2020 door Zweedse onderzoekers ontdekte dat verzwaarde dekens de slaap verbeterden bij mensen met depressieve stoornis, bipolaire stoornis, gegeneraliseerde angststoornis en ADHD. In de studie ontvingen 120 mensen ofwel een lichte deken of een verzwaarde ketting deken. Na 4 weken hadden degenen die de verzwaarde deken gebruikten minder slapeloosheid en minder vermoeidheid, depressie of angst gedurende de dag.

Een studie uit 2021, ook uitgevoerd door Zweedse onderzoekers, ontdekte dat verzwaarde dekens volwassenen en kinderen met autismespectrumstoornis of ADHD hielpen om in slaap te vallen en in slaap te blijven. De deelnemers omvatten 48 kinderen en 37 volwassenen die het gemakkelijker vonden om overdag te ontspannen tijdens het gebruik van verzwaarde dekens voor de slaap.

Een onderzoek uit 2020 omvatte 28 deelnemers met problemen om in slaap te vallen en te blijven. Met het gebruik van een verzwaarde deken gedurende 6 weken, waren er zelfgerapporteerde verbeteringen in het doorslapen, de slaapkwaliteit, en sneller in slaap komen.

In een onderzoek uit 2020 door onderzoekers uit Florida werden de effecten van verzwaarde dekens gemeten bij mensen in een psychiatrische kliniek. Van de 122 deelnemers hadden de 61 die kozen voor het gebruik van een verzwaarde deken objectief lagere percentages van angst dan de 61 die dat niet deden.

Hoewel deze studies betrekking hebben op kleine groepen mensen, ondersteunen ze de anekdotische ervaring van velen die zeggen dat verzwaarde dekens kunnen helpen bij het verlichten van lichamelijke pijn, het verminderen van angst, en het verbeteren van de slaap.

Hebben verzwaarde dekens nut?

Technisch gezien is het antwoord: ja. Maar is er wetenschappelijk bewijs dat verzwaarde dekens je kunnen helpen je meer ontspannen te voelen en beter te slapen, buiten een ziekenhuisomgeving?

Dat wil niet zeggen dat er geen voordelen lijken te zijn. Becklund aarzelt niet om ze aan te bevelen – met de kanttekening dat het belangrijk is om eerst met een arts te praten over eventuele medische problemen, en om er zeker van te zijn dat je er niet een neemt die te zwaar is.